Hið nýja landslag

Ég upplifi oft ákveðna tilfinningu þegar ég kem heim til Íslands eftir veru í fjarlægum og ólíkum löndum. Um leið og ég geng út af Leifsstöð og við mér blasir fjallasýnin finn ég yfirleitt hvernig slaknar á einhverju innra með mér - ég er kominn heim, heim í eitthvað kunnuglegt landslag sem samsvarar "landslagi" innra með mér. Ég finn fyrir sambærilegri tilfinningu í dag gagnvart því samfélagi sem var hér á landi fyrir ekki svo löngu. Þetta samfélag var orðið mér framandi og í dag finnst mér ég kominn heim í kunnuglegra "landslag". Hér er þrátt fyrir allt að komast á samfélag með aðeins meira jafnræði og jöfnuði, nær því sem var og sem á betur við í svona fámennu landi. Laun hinna nýju bankastjóra eru t.d. eitthvað sem ég get skilið og haft skoðun á og jafnvel hneykslast yfir - þær upphæðir sem viðgengust áður ... maður klóraði sér bara í hausnum yfir þeim, tengdi ekki við þær. Þetta er kannski dýru verði keypt, en vel þess virði. 

Georgíu launaður greiðinn

Innrás Georgíuhers inn í Suður-Ossetíu var algjörlega glórulaus út frá langflestum sjónarhornum - nema kannski einu sem Pútín vakti athygli á skömmu eftir innrásina. Utanríkismál hafa verið talin einn veikasti bletturinn á framboði Obama til Bandaríkjaforseta. Órói og spenna á lykilstað í heiminum í nýju köldu stríði hefði því hentað repúblikönum vel og hefði mögulega getað dregið athyglina frá óþægilegri málum eins og efnahagsmálum. Forsætisráðherra Georgíu segir þjóðina djúpt snortna og auðmjúka vegna þessa örlætis sem Bandaríkjamenn og bandamenn þeirra sýna núna með 4,5 milljarða dala aðstoð - með kveðju frá Bush fyrir veitta þjónustu. 

Um gullgerðarlist af ýmsum gerðum

Á undanförnum áratugum hafa komið fram á Íslandi, sem og í öðrum löndum, fyrirbæri sem byggjast á því að plata fólk – einhvers konar nútímaafbrigði af gullgerðarlist sem var stunduð til forna. Það sem þessi fyrirbæri eiga sameiginlegt er afneitun á einni meginforsendu vísindanna; að eitthvað geti orðið til úr engu. Ein einfaldasta birting þessa fyrirbæris kom fram hér á landi fyrir nokkrum áratugum; í keðjubréfum sem gengu manna á milli þar sem fullyrt var að ef keðjan væri ekki rofin myndu allir græða og stutt með einföldum reikningsdæmum sem voru þó aldrei reiknuð til enda. Nokkrum árum síðar mætti einn magnaðast „snákaolíusölumaður“ Íslandssögunnar, Kári Stefánsson, og seldi landsmönnum draum um eilífðargróðavél knúna af erfðamengi landsmanna, vél sem er núna er á síðustu dropunum. Kári notaði yfirbragð vísindanna til þess að ginna þúsundir landsmanna til þess að taka þátt í fjárfestingu sem var kynnt sem örugg þrátt fyrir að vera í hæsta áhættuflokki sem fjárfesting. Vissulega áhugaverð vísindi en vafasöm fjárfesting. Kári kemst þó ekki í hálfkvisti við útrásarvíkingana sem byggðu stærstu gullgerðarvél sem byggð hefur verið á Íslandi og tókst að flækja hvern einasta Íslending í plottið!

Kreppan og Kremlarbóndinn

Ég man ekki eftir neinni krísu sem ég hef lent í í lífinu sem hefur ekki leitt af sér eitthvað gott, opnað fyrir möguleika og tækifæri sem annaðhvort voru ekki til staðar áður eða ég sá ekki. Þannig held ég að "kreppan" okkar feli í sér ýmsa möguleika, þótt ég eigi erfitt með að taka hana alvarlega eftir að vera nýkominn fram hjá Indlandi þar sem 40% hækkun matarverðs skapar mun áþreifanlegri og alvarlegri kreppu. Hér höfum við ýmislegt til að vera þakklát fyrir, kannski sérstaklega fyrir að fá tækifæri til að hætta að vera svo vitlaus að trúa loftbólur og pípudrauma hlutafjármarkaðarins. Smá auðmýkt er líka holl og góð og minnir okkur á að það er hluti af mennsku okkar að þurfa á hjálp annarra að halda. Nú, svo hugsa ég sérstaklega hlýtt til sjálfstæðismanna sem fá tækifæri til að fara í almennilega andlega þarmahreinsun og skola niður síðustu leyfum kaldastríðsþankagangs um leið og þeir þiggja útrétta hönd Kremlarbóndans.

„Það er morðingi í stofunni“

„Það er morðingi í stofunni“, sagði lítil stúlka af kikiyu-ættbálki við móður sína þegar hún heyrði aðra litla stúlku af tala mál katenjin-ættbálksins við móður sína inni á hárgreiðslustofu í Nakuru í Kenía. Hún var nýkomin inn og ætlaði í klippingu en sneri við og hefur ekki komið aftur á þessa hárgreiðslustofu. Fólk af katenjin-ættbálkinum hafði brennt hús hennar og myrt ættingja hennar í ofbeldisöldunni sem gekk yfir Kenía eftir kosningarnar um síðustu áramót. Þetta er ein af þeim sögum sem ég heyrði á sjálfboðaliðanámskeiði sem ég hélt í Kisumu í Kenía um miðjan september. Umræðuefnið var andofbeldi, heimspeki þess og aðferðarfræði. Hluti af því felst í að fólk segir frá reynslu sinni af ofbeldi. Flestar sögurnar voru mun verri, fólk hafði ótrúlegar sögur að segja, en einhverra hluta vegna sat þessi í mér. Sú sem sagði frá rak hárgreiðslustofuna, hún er ung kona með sem hefur þurft að ganga í gegnum ýmislegt. Sem unglingur stundaði hún vændi um langa hríð til þess að framfleyta yngri systkinum og þurfti að þola margvíslegt ofbeldi, en vinnur nú í sjálfboðavinnu við að hjálpa stúlkum sem eru í svipaðri aðstöðu og hún var.

Nokkrum dögum síðar heimsótti ég Little Bees-skólann í „slömmi“ í Nairobi, en systir mín og móðir hafa safnað fé til að byggja upp skólann sem hefur gerbreytt ásýnd nánasta umhverfis hans. Þegar við vorum að ganga frá Little Bees sagði forstöðukonan, Lucy, mér hvaða götur hefðu tilheyrt hvaða ættbálki: „Þessi gata tilheyrði Kikyum, þessi Luo,“ o.s.frv. Fjöldi fólks var drepinn á þessum götum þegar það neyddist af einhverri ástæðu til að fara um svæði andstæðinganna. Á götunum var iðandi mannlíf fólks af öllum ættbálkum – undarleg tilhugsun að fyrir 8-9 mánuðum skildi þetta sama fólk hafa verið að reyna að drepa hvert annað.

Hvar myndu krókódílar staðsetja himnaríki?

Ég ætlaði að vera byrjaður að blogga nokkru fyrr eftir bilað sumar í vinnu – sumarið klárast en bilunin ekki ... fyrr en núna (krossa puttana) Eins og áður segir er ég nýkominn frá Kenía og Indlandi. Í flugvél Kenya Airways á leiðinn frá Bombay til Nairobi sóttu að mér eftirfarandi þankar:

Undanfarna daga höfum við verið í Tamil Nadu að blanda geði við innfædda á námskeiðum og heimsóknum. Það sem vakti bloggneistann hjá mér var nokkuð sem ég hef verið að þýða í ferðinni; bókmenntaleg umfjöllun um Gleðileik Dantes. Ég vissi í grófum dráttum um hvað hann snýst: Þar segir frá ferð Dante og Virgils um heima handanlífsins, sem Dante flokkar í þrjú meginsvið og hvert þeirra í nokkur undirsvið. Á hverju sviði dveljast sálir sem þar hefur verið skipað í samræmi við þær syndir sem þeir hafa ástundað. Í þessum kafla eru þeir félagar á rölti á milli logandi grafhýsa sem geyma trúleysingja og villutrúarmenn. Í umfjölluninni kom fram áhugaverð skilgreining á helvíti og himnaríki sem er samofin heimi Dantes. Í víti eru menn fastir í óbreytanleika, horfa til fortíðar því þeir hafa ekkert nema minningar sínar sem eru á einhvers konar hringspólun hjá þeim að eilífu. Hjá sálum í himnaríki er hins vegar framtíðin til viðmiðunar og án þess að það sé sagt, finnst mér gefið í skyn að þar sé möguleiki á einhvers konar breytingu – einhvers konar frelsun. Sem líkingarsaga um mannlegan veruleika er þetta áhugaverð nálgun. Það hafa verið skrifaðar greinar um hvernig vitundin túlkar framtíðina sem upp og fortíðina sem niður. Stafar af frekar einföldu gangverki: Við vöxum upp – framtíðin er þ.a.l. uppi. Sem vekur aftur á móti pælingar um lífverur eins og krókódíla – sem vaxa á lárétt. Hvar myndu krókódílar staðsetja sitt himnaríki?

 

Sumarfríi lokið

Jæja, þá er löngu bloggsumarfríi lokið - stórviðburðir dagsins: KJ byrjar að blogga aftur og Glitnir er orðinn ríkisbanki. Manni hlýnar í hjartarætur að vita til að gamli pilsfaldakapítalisminn er samur við sig og lifir af allar málamyndafrjálshyggjupælingar.

Annars kom ég frá Kenía og Indlandi á þriðjudagskvöldið en maginn á mér lenti ekki fyrr en í gær. Geri grein fyrir hápunktum ferðarinnar hér á næstu dögum... Meðfylgjandi mynd er tekin eftir námskeið sem við héldum í Chennai í upphafi ferðarinnar um húmanískt sjálfboðaliðastarf. Með mér á myndinni eru fulltrúar ýmissa félagasamtaka auk ferðafélaga minna: Höddu Bjarkar og Mögnu.

Stytta lagið og lengja söngvarann

Ég hef svo sem nánast ekkert fylgst með Eurovision forkeppninni hérna heima en umfjöllunin í Fréttablaðinu í morgun vakti athygli mína. Söngvarinn þótti of stuttur í einni grein og lagið of langt í annarri. Þetta er þá að meðaltali mátulegt, ekki satt?

Kæra dagbók...

Hingað til hef ég ekki notað blogg sem dagbók - en einn og einn dagur er þannig að hann er þess virði að skrifa um - eins og í gær:

Vaknaði hálf níu - ekkert of snemma miðað við að eiga grislinga sem eru tveggja og hálfs árs og að verða 7 ára. Við eigum okkur ritúal um helgar; annan daginn fer ég á fætur, hinn Sólveig. Það okkar sem fer á fætur, vekur síðan hitt um 10, með blöðum og kaffi í rúmið. Klukkutíma lestur og dorm, og ef krakkarnir eru rólegir fyrir framan sjónvarpið má teygja sig yfir rúmið og klípa í eitthvað af góðu holdi (mesta furða hvað það er mikið líf í manni miðað við að nálgast fimmtugsaldurinn) Á laugardaginn kom það í minn hluta að vakna. Klukkan 11 var síðan sett á góð tónlist - ég valdi Led Zeppelin II - og svo er tekinn klukkutími í tiltekt á fullu. Tekið úr og sett í uppþvottvél, eftir þörfum, moppað eða ryksugað, eftir þörfum, þurrkað af og tekið til. Einu sinni í viku, klukkan 12 að hádegi á laugardegi, lýkur ritúalinum - einu sinni í viku er íbúðin algjörlega hrein og fín.

Síðan tók við ýmislegt smávægilegt, klukkan hálf þrjú tók ég viðtal uppi í Grafarvogi við stofnendur Systkinasmiðjunnar - smiðja fyrir systkini fatlaðra barna og á hún 10 ára afmæli á þessu ári.

Upp úr hálfsjö fórum við að hafa okkur til fyrir óvissuferð (þ.e.a.s. fyrir mig, skipulögð af Sólveigu). Ég fór í nýja frakkann sem Sólveig gaf mér í jólagjöf og Inga Sóley litla, sem er rétt tveggja og hálfs árs, sagði upp úr þurru: Pabbi er algjör gæjari! og kom og kyssti mig. Síðan var lagt af stað - byrjuðum á austurlenskum veitingastað niðri í bæ þar sem vinafólk okkar slóst í hópinn. Svo var ekið af stað út í óvissuna sem reyndist vera Laugardalshöllin þar sem Þursaflokkurinn hélt upp á það að 30 ár eru liðin síðan hann kom fyrst fram. Tónlist þeirra stendur enn fyrir sínu - margt flott sem þeir fluttu með Caput-hópnum, en best fannst mér þó í lokin þegar þeir tóku syrpu með upphaflegu hljóðfæraskipaninni og enduðu á pönklaginu um hann Jón sem var kátur karl og hraustur. Setti góðan punkt á tónleikana.

Síðan enduðum með að koma við á Ölstofunni - hef ekki komið þangað býsna lengi - og hitti slatta af góðu fólki þar. Komum heim um hálf tvö, sem er einhvers konar met, allavega í seinni tíð. 

Af vekjaraklukkum

Ég hlustaði aðeins á BBC í morgun á leið í kennslu - á umfjöllun um vekjaraklukkur. Þar voru spiluð ýmis afbrigði af vekjaraklukkuhljóðum og sagt frá ýmsum gerðum af vekjaraklukkum - ein færði sig um á gólfinu þannig að maður varð að elta hana uppi til að slökkva á henni, ein gaf rafstuð þegar maður reyndi að slökkva á henni, o.s.frv. Best fannst mér þó sú sem var nettengd og gefur framlag til einhvers málefnis sem manni er illa við, fari maður ekki á fætur og slökkvi á henni. Fyrir mig myndi eflaust virka að stilla á kosningasjóð Frjálslynda flokksins...