Skötuselurinn

Mörgum kann að þykja Samtök atvinnulífsins gera mikið veður út af skötuselsfrumvarpinu svonefnda. Það er auðvitað ljóst að LÍÚ stendur þarna að baki og þeir vita vel hvað er undir. Átökin um þetta frumvarp er hvorki meira né minna en fyrsta orrustan um hverjir muni eiga kvótann í framtíðinni - þjóðin eða nokkur fyrirtæki og einstaklingar. Fyrir okkur sem erum á móti núverandi skipulagi er auðvitað geysimikilvægt að skapa fordæmi, jafnvel þótt það snerti aðeins eina fisktegund - að búa til nýtt kerfi við hlið þess gamla svo fólk geti borið saman og hætti að taka núverandi kerfi sem sjálfgefið. Að sama skapa vita talsmenn útvegsmanna hve hættulegt slíkt fordæmi er þeirra hagsmunum og leggja því allt undir - þar með talinn stöðugleikasáttmálann þar sem hvergi er minnst á skötusel.

Færslan á kvótanum frá útvegsmönnum til þjóðarinnar er eitt mikilvægasta þjóðþrifamál um þessar mundir. Ég segi "frá útvegsmönnum" en í raun er eignin á kvótanum að miklu leyti hjá bönkunum eftir braskið um árið og þ.a.l. í höndum erlendra kröfuhafa sem eignuðust stærsta hlutann í þeim. Nú ríður á að stjórnin stígi fast niður - hún er með lýðræðislegt og siðferðilegt umboð til þess!

Kenía

Ég hef sjaldan flogið til Keníu að degi til – í þetta skipti gerði ég það og mest alla leiðina var lítið um ský. Ég flaug í glampandi sólskini frá Sikiley yfir Miðjarðarhafið, yfir eyðimerkur Líbíu – smátt og smátt fóru að sjást grænir blettir en engin samfelld gróðurbreiða alla leið að Naíróbí. Kom þangað seint um kvöld, mitt venjulega hótel undanfarið, Hótel Downtown, lokað og skreið ég því inn á það næsta við hliðina. Þótt ég væri grútsyfjaður gekk illa að sofna – hávaðinn af veitingastaðnum fyrir neðan bergmálaði um allt. Svefninn sigraði þó að lokum þar til ég var vakinn af leigubílstjóra hálf sjö – hafði stillt vekjarann en gleymt að breyta á kenískan tíma. Bílstjórinn fékk dálítið aukreitis þjórfé eftir að við vorum komnir út á völl. Þar var Gunnar Hallson mættur, hafði lent hálftíma á undan áætlun en beið svellkaldur. Settumst inn á veitingastað og fengum okkur að borða og spjölluðum saman þar til kom að brottför í innanlandsflugi til Kisumu. Þegar við lentum í Kisumu var mikið fjölmenni á vellinum, Raila Odinga, forsætisráðherra, hafði hitað upp fyrir okkur klukkutíma á undan og var þar stór barnahópur í búningum auk fjölda annars fólks – þar á meðal Anne Lauren. Ókum beint á Hotel Palmers – enn er verið að byggja við hótelið, búið að vera stanslaust í gangi síðan það brann 2004. Frekar rólegur dagur, smá fundur með nokkrum heimamönnum undir kvöldmat og farið snemma að sofa.

Helgin fór í sjálfboðaliðanámskeið með fólki frá Kisumu, Nakuru, Suba og Íslandi. Mjög blandaður hópur en frábær stemning. Þegar námskeiðinu lauk á sunnudag var haldinn fundur með nokkrum hópstjórum í Kisumu. Farið var yfir sameiginleg verkefni; fósturbarnaverkefnið, sjálfboðaliðaverkefnið, plúsar og mínusar og öll hugmyndin skýrð betur.

Mánudagsmorguninn fór í snúninga en eftir hádegi lögðum af stað til Uji Verani hópsins, þar sem Wilkister heitin hafði stýrt starfinu. Fórum og skoðuðum leiðið hennar sem var í nokkurra metra fjarlægð frá húsinu. Yfir gröfinni var steyptur hlemmur en meðfram honum var moldarkantur þar sem nýgræðlingar af ýmsum gerðum teygðu sig upp úr jörðinni – vel við hæfi, eins og grænir fingur grasakonunnar að teygja sig til himins. Við heimsóttum skóla Janetar, stúlku sem nýtur stuðnings frá Íslandi og er nýbyrjuð í „Secondary School“. Hittum kennara hennar sem gaf henni góðan vitnisburð og seinna hana sjálfa. Á bakaleiðinni stoppuðum við í Korando – hlýjar móttökur þar eins og ævinlega. Borðuðum þar og héldum svo á starfsþjálfunarmiðstöð fyrir unga stráka sem búa til póstkort og ýmis vírvirki úr endurnýjanlegum hlutum. Verslaði slatta fyrir Múltikúlti áður en við héldum aftur heim á hótelið.

Þriðjudagsmorguninn fór Gunnar með Janess til Suba til að skoða nokkur verkefni við Viktoríuvatnið. Ég átti flug til Nairobí klukkan 11.15 en þurfti fyrst að ganga frá skírteinum vegna námskeiðsins. Fengum að prenta þau í heilsugæslunni þar sem Anne Lauren vinnur. Geoffrey læknir er hættur að vinna þar en hitti ungan lækni sem hafði tekið við hlutverki hans. Ég sagði honum að Geoffrey hefði stundum farið með mig á dansstaði í Kisumu og spurði hann hvort hann ætlaði ekki að taka við því hlutverki líka. Hann hló við og sagðist myndi gera það næst. Hitti þar líka ungan og greindan strák að nafni Felix. Hann fær stuðning frá Íslandi og Anne sýndi mér dagblað sem innihélt lista yfir þá sem náðu bestum árangri í samræmdum prófum upp úr Secondary School – hann var þar nr. 67 á svæðinu – er einn af 400 efstu nemendunum af 300.000 á landsvísu. Spjallaði aðeins við hann – hefur áhuga á tæknifræðinámi háskóla. Flaug til Nairobí og hitti Jökul og Súlu á hótel SixEighty. Þau höfðu gist í Little Bees um nóttina fyrir misskilning – samkvæmt plani áttu þau að vera á hóteli. Þau létu ágætlega af reynslunni í Little Bees – ekki amalegt að geta sagst hafa varið nótt í slömmi í Nairobí! Þar sem engum peningum hafði verið varið í hótel þá nótt var svigrúm til að gista á SixEighty hótelinu þá næstu. Fórum yfir plúsa og mínusa úr Indlandsdvölinni áður en við tókum okkur smá hvíld. Um kvöldið fórum við yfir götuna á Simmers þar sem borðuð var steik og dansað. Sýndist Jökull nokkuð ánægður með athyglina sem hann fékk. Ég rölti upp á herbergi upp úr ellefu en þau urðu eftir.

Hittumst í morgunmat á miðvikudagsmorgni. Þau höfðu verið fram undir morgun að skemmta sér – voru ófús að fara og vildu treina Keníudvölina. Eftir morgunmat var klárað að fara yfir plúsa og mínusa í Kenía, síðan kvaddi ég þau – þau áttu ekki að fara út á flugvöll fyrr en tveimur tímum síðar, en ég tók bíl að rútustöð þar sem ég tók express matatu til Nakuru. Ferðin tók rétt um tvo tíma. Las dagblað á leiðinni. Ein frétt vakti athygli mína: Kona hafði nýverið verið dæmd fyrir tvíkvæni. Athyglivert í þessu samfélagi fjölkvænis karla! Fór niður á hótelið og slakaði á þangað til það var kominn tími á að taka á móti Gunnari frá Kisumu. Hann var mættur – fyrir tímann eins og venjulega. Slökuðum á það sem eftir lifði dags og enduðum með að borða á Taitys þar sem Josephine, konan hans Ragga, slóst í hópinn.Um morguninn kom Josphine og náði í okkur. Fórum með henni að skoða nýju hárgreiðslustofuna hennar og svo í slömmið að hitta ungar konur úr Alfa hópnum – stúlkur sem eru að reyna að koma sér út úr vændi og skapa sér aðra tilveru. Hittum unga konu í bæjarhúsnæði. Hún var heima við en dóttirin á leikskóla. Hún borgar sjöfalt meira fyrir leikskólann en hún borgar fyrir leigu, en dóttir hennar er þar átta tíma á dag. Foresendur fyrir þessari löngu dvöl eru ekki þær sömu og hjá fólkinu hér heima á Íslandi. Það er ekki óalgengt að ráðist sé á stúlkubörn í  þessu hverfi og þeim nauðgað.Því næst heimsóttum við barnaheimili nálægt þar sem Josphine býr, en þýskir aðilar reka heimilið í samvinnu við hóp á staðnum sem Josphine er hluti af. Er skemmst frá því að segja að þetta var stórt hús með stórum garði þar sem 15 börn bjuggu ásamt kokki, sem er um leið ráðsmaður, og tveimur öðrum. Miðað við aðstæður flestra annarra barna sem ég hef séð í Kenía er þetta eins og annar heimur. Um klukkan fimm byrjaði fundur með nokkrum aðalsprautunum í Nakuru þar sem farið var yfir málin líkt og í Kisumu. Sá fundur var mjög gagnlegur þar sem hugmyndir þeirra um sjálfboðaliðaheimsóknirnar voru nokkuð öðruvísi en lagt hafði verið upp með. Voru hlutirnir ræddir fram og aftur og skýrðir. Eftir fundinn fórum við rétt út fyrir bæinn og ókum eftir vegi sem hafði verið lagður tvist og bast – einhver hafði lagt spotta eins og honum hentaði og annar bætt við, o.s.frv. Við enduðum í „The Village“ sem er staður sem hópur Linet setti upp sem athvarf þegar óeirðirnar í kjölfar kosninganna 2007 stóðu sem hæst. Voru það aðallega konur sem byggðu húsið með hjálp múrara. Þar var útbúinn fyrir okkur matur og við; Linet, Sophie, Sam (einn þátttakandann á námskeiðinu), ræddum m.a. um ný stjórnarskrárdrög í Kenía, fóstureyðingar og samkynhneigð. Klukkan var langt gengin í miðnætti þegar við komum aftur heim á hótelið.

Hittum Josephine hans Ragga um morguninn og vinur hennar skutlaði okkur upp á rútustöð þar sem við tókum express matatu til nairobi. Hafði bókað hótel sem heitir Mooreland hotel sem ég hafði aldrei gist á áður. Það er stutt frá miðbænum en verðið á herbergjum hóflegt. Við máttum engan tíma missa, hoppuðum upp í leigubíl og fórum á Little Angels Network ættleiðingamiðstöðina. Það hafa verið einhver vandamál í samskiptum Alþjóðlegrar ættleiðingar á Íslandi og Little Angels Network og fengum við þar skýringu – að allt væri fast í kerfinu, ekki bara málefni Íslendinga, heldur einnig tveggja annarra stofnana frá Norðurlöndunum. Þegar því var lokið fórum við aftur á hótelið og fengum okkur aðeins að borða áður en Mama Lucy kom og náði í okkur til að fara með okkur á Little Bees. Í Little Bees var vel tekið á móti okkur eins og venjulega. Við vorum mættir um hálf fjögur á föstudegi og skólastarf í fullum gangi í hverri kytru. Á efri hæð nýju byggingarinnar voru eldri nemendur og eingöngu karlkennarar. Kvenkennararnir hafa neitað að ganga upp stigann þar sem hægt var að sjá undir pilsin þeirra á leiðinni upp. Nemendur í næstefsta bekk tóku á móti okkur með íslenskum orðum sem Jökull og Súla höfðu kennt þeim nokkrum dögum fyrr. Eftir kynningarferð um skólann hélt fimleikadeild skólans sýningu, nokkrir ungir drengir tóku heljarstökk afturábak og sýndu ýmis atriði – allt á ósópuðum steyptum bletti á skólalóðinni (hugsaði með hryllingi með hvað myndi gerast ef þeir dyttu á hausinn). Þar á eftir var tískusýning hjá nokkrum stúlkum sem gengu með miklum tilþrifum fram og aftur og báru sig ótrúlega flott. Í lokin gengu þær allar í einni röð undir taktföstu lófataki en í bakgrunni fléttuðu tveir strákar afríkönsk stef inn í taktinn – slógu þau á málmsúlur skólans.

 

 

Vorum komnir aftur heim á hótel fyrir myrkur. Fórum á Simmers og fengum okkur steik um kvöldið. Fengum tilboð um „nudd“ sem við afþökkuðum og fórum heim á hótel.Lögðum af stað á laugardagsmorguninn niður í bæ, á Masai markaðinn. Þurftum að hrista af okkur nokkra skuggalega útlítandi menn sem vildu endilega „hjálpa“ okkur við að versla – áður en við fórum á röltið. Tókum okkur góðan tíma til að skoða hvað var í boði og kaupa sitt lítið af hverju. Hittum svo Lucy, Victor og litla stúlku sem heitir Brynhildur ásamt móður hennar. Héldum smá fund um herferð sem við erum að skipuleggja fyrir sumarið – gegn ofbeldi gagnvart börnum.Um kvöldið kíktum við á Florida-klúbbinn. Ég hef einu sinni komið þangað áður og sá flotta danssýningu þar. Þar var reyndar engin danssýning en heimamenn ásamt nokkrum „musungu“ (hvítur maður) að dansa. Sátum við borð með nokkrum konum sem voru að halda upp á afmæli einnar þeirrar. Tókum nokkra snúninga með þeim. Gunnar talaði svo fallega um Keníu að þær vildu endilega bjóða honum í glas (í 17 ferðum til Kenía hefur það aldrei komið fyrir mig). Þar sem klukkan var orðin margt og við áttum flug snemma um morguninn, afþakkaði hann og við kvöddum.Kvöddum svo Keníu morguninn eftir – Naíróbí – Amsterdam – London – Keflavík.